Ga naar inhoud
EHBO bij ouderen
Hoewel er veel vitale ouderen in Nederland zijn, krijgen EHBO’ers vanwege de vergrijzing in toenemende mate te maken met ouderen die hulp nodig hebben. Hulpverlening bij senioren vraagt echter om speciale aandacht, bijvoorbeeld door bepaalde ziekten waar ze mee kampen en het gebruik van medicatie. Bovendien is het belangrijk om een ouder slachtoffer op de juiste manier te benaderen bij het verlenen van eerste hulp. Hier gaan we in dit artikel op in.
Grotere kans op ongevallen
Er komen steeds meer 65-plussers terecht op de spoedeisende hulp en vooral senioren van boven de 75 jaar hebben een grote kans op een ongeval in en rond het huis. Dit komt door hun verminderde reactievermogen en fysieke gesteldheid. Immers gaan zowel het geestelijke als lichamelijke functioneren achteruit als gevolg van natuurlijke verouderingsprocessen. Senioren die acuut hulp nodig hebben, komen vaker voor met het stijgen van de leeftijd van de mens, en het is belangrijk dat EHBO’ers hier op de juiste manier mee omgaan.
Veel voorkomende aandoeningen bij senioren
Ouderen kunnen om allerlei reden eerste hulp nodig hebben, waarbij speciale aandacht vereist is. Immers kampen ouderen vaak met aandoeningen en ziekten, zoals blaasontsteking, longontsteking, suikerziekte en bloedarmoede, waar een EHBO’er rekening mee moet houden. Tevens komt een tekort aan belangrijke voedingsstoffen vaak voor bij mensen op hogere leeftijd. De volgende situaties zijn veel voorkomend bij deze bevolkingsgroep.
Hartaandoeningen
Ouderen ervaren vaak pijn op de borst, ook wel angina pectoris genoemd, en kunnen een hartinfarct krijgen. Hierbij kunnen ze pijn hebben midden op hun borst, wat uitstraalt naar hun linkerarm. Soms is er ook alleen druk in de arm of kaken of voelt iemand zich benauwd.
Botontkalking
Naarmate men ouder wordt, krijgen ze in toenemende mate te maken met botontkalking, ook wel osteoporose genoemd. In combinatie met spierzwakte, duizeligheid en verwardheid kunnen ze snel botbreuken oplopen. Hierbij is het voor een EHBO’er altijd belangrijk om professionele hulp in te schakelen.
Onderkoeling en oververhitting
Senioren zijn tevens gevoelig voor wisselingen in de temperatuur, omdat hun lichaam zich minder goed kan aanpassen hieraan. Dit zorgt voor onderkoeling en oververhitting, bijvoorbeeld als een oudere na een val lang moet wachten op hulp. Ouderen verliezen ook meer vocht via hun huid, waardoor ze gevoeliger zijn voor uitdroging bij hoge omgevingstemperaturen. Dit kan levensbedreigend zijn, en daarom is het belangrijk om voldoende drinken te stimuleren, bijvoorbeeld bouillon of thee met suiker.
Huidverwoningen en brandwonden
Bij het ouder worden, wordt de huid dunner, waardoor deze ook sneller beschadigd raakt. Wonden bloeden sneller en zijn groter, omdat senioren vaak bloedverdunners slikken. Bij het behandelen van verwondingen aan de huid moeten EHBO’ers dus rekening houden met de kwetsbaarheid ervan door bijvoorbeeld geen kleefpleisters en klevende gazen te gebruiken. Ook bij brandwonden is extra aandacht vereist, die ouderen snel oplopen bij het koken door afnemende reflexen.
Verslikking
Op hogere leeftijd verloopt het kauwen van voedsel moeizamer en langzamer door de verminderde kracht in de kauwspieren en verslechterde coördinatie van bewegingen. Als voedsel of drinken in de luchtpijp terechtkomt, verslikt iemand zich. In dit geval is het belangrijk dat een hulpverlener het kunstgebit verwijdert en de mond goed inspecteert, waarna de blokkade verwijderd kan worden.
Flauwvallen en duizeligheid
In het geval van duizeligheid of flauwvallen krijgen de hersenen te weinig zuurstof voor een bepaalde periode. Dit kan het gevolg zijn van medicijnen, evenwichtsstoornissen door een verminderd zicht en de afname van spierkracht. Zorg in dit geval voor frisse lucht en laat het slachtoffer zitten met het hoofd naar beneden. Als het slachtoffer het bewustzijn verliest en niet bijkomt, is het essentieel om professionele hulp in te schakelen door 112 te bellen.
Slagaderverkalking
Naarmate iemand ouder wordt, ontstaat er een ophoping van vetten en bloedcellen in de vaatwanden van de slagaderen, ook wel plaque genoemd, waardoor de slagaderen verkalken. Dit kan bij senioren leiden tot pijnklachten bij het lopen en uiteindelijk ook pijn op de borst. In dit geval is het belangrijk om een dokter te raadplegen.
Beroerte
Een beroerte omvat verschillende soorten aandoeningen, waarbij er een acuut probleem is in de bloedvaten van de hersenen. Het kan gaan om een herseninfarct of hersenbloeding en lijkt op een TIA, alleen is de duur langer. Belangrijke herkenningspunten van deze aandoening zijn een plotseling naar beneden hangende mondhoek, niet uit zijn of haar woorden komen of verward praten, en plotselinge verlamming van een arm of krachtverlies. Iemand met deze aandoening kan ook hoofdpijn, evenwichtsstoornissen of duizeligheid ervaren. In dit geval is het van levensbelang om snel 112 te bellen of een arts te waarschuwen.
De rol van medicatie
Veel senioren gebruiken medicatie, die van invloed zijn op het lichaam. Als de hoeveelheid lichaamsvocht afneemt, kunnen medicijnen die oplossen in water opeens sterker werken en kan iemand bijwerkingen krijgen. Door een verminderde werking van de nieren kan het ook langer duren voordat een geneesmiddel uit het lichaam verdwenen is, waardoor een oudere eveneens last kan krijgen van bijwerkingen. In dit soort gevallen is het altijd belangrijk om een arts te raadplegen.
Hoe kunt u een ouder slachtoffer het beste benaderen?
Bij het benaderen van een senior slachtoffer is het belangrijk voor EHBO’ers om rekening te houden met mogelijk medicijngebruik en eventuele beperkingen. Houd onder andere rekening met het volgende:
Geef het slachtoffer de tijd om over uw vragen na te denken, omdat hij of zij wellicht meer tijd nodig heeft voor de verwerking van de informatie.
Blijf kalm en zorg ervoor dat de oudere zich in een rustige omgeving bevindt, omdat teveel prikkels het moeilijker maken om informatie te verwerken.
Benader een ouder slachtoffer met respect.
Zorg ervoor dat u contact maakt met het slachtoffer door hem of haar aan te kijken en te laten merken dat u hem of haar begrijpt.
Spreek duidelijk, maar ga niet overdreven hard praten, behalve als de oudere slechthorend is. Vermijd tevens kinderlijk taalgebruik, zelfs als het slachtoffer dementie heeft. Spreek in plaats daarvan in korte zinnen en stel vooral gesloten vragen. Vul geen informatie in voor het slachtoffer, maar zorg voor een duidelijke structuur in het gesprek.
Leg uit wat er gaat gebeuren bij elke stap van de hulpverlening om angstige reacties, onduidelijkheid en chaos te voorkomen.
Probeer waar mogelijk een bekende te betrekken bij de situatie, waar het slachtoffer houvast aan heeft. Tevens kan deze bekende waardevolle informatie geven over de toestand van de oudere.
Toon begrip voor de ander zijn of haar emoties en geef hier de ruimte voor.
EHBO cursus bij opleidingsinstituut Preventief
Het is belangrijk om goed voorbereid te zijn op noodsituaties, bijvoorbeeld met oudere slachtoffers. Hiervoor biedt Preventief een uitgebreide en allesomvattende cursus EHBO aan. Daarnaast kunt u bij ons een reanimatie cursus en AED cursus volgen om optimaal voorbereid te zijn op het verlenen van hulp aan anderen in crisissituaties. Als werkgever kunt u uw werknemers overigens ook bij ons een BHV cursus laten volgen, waardoor risico’s op de werkvloer geminimaliseerd worden. Bent u benieuwd naar de mogelijkheden of heeft u nog vragen? Stel deze gerust, en wij helpen u aan het ideale opleidingsaanbod.
